تجارت سنگ های قیمتی در ایران
امروزه به دلیل رونق تجارت که در عرصههای مختلف به صورت چشم گیری رشد کرده، سنگ های قیمتی نیز در این عرصه قدم گذاشتهاند. سنگ های قیمتی در ایران دارای منابع مختلفی هستند و فشار و دما دو عامل بسیار مهم در شکل گیری و تولید آنها هستند.
معادن و سنگ های قیمتی در ایران
میتوان گفت در ایران حدود ۲۰۰ منطقه برای استخراج سنگ های قیمتی کشف شده است که همین مورد زمینهای را فراهم کرده تا برش و تراش سنگ فرصتهای شغلی را در زمینهی اکتشاف، استخراج، فرآیند تولید، پخش تجارت و صادرات ایجاد کند. بیشتر سنگ های قیمتی شناسایی شده در ایران عبارتند از: فیروزه، عقیق، سفایر، یاقوت، کریزوکولا، فلوریت، یشم، مالاکیت، آندازولیت و انواع کوارتز. بسیاری از معادن این سنگ های قیمتی در خراسان، اصفهان، آذربایجان شرقی، همدان و زنجان واقع شده است.
سهم بازار ایران در تجارت سنگ های قیمتی
تجارت در عرصهی سنگ های قیمتی یکی از سودآورترین تجارتها محسوب میشود ولی باید زیر سازیهایی در این زمینه همانند ایجاد مرکز مطالعه علمی دقیق و سازمان یافته در توزیع و اکتشاف سنگ های قیمتی انجام پذیرد که متاسفانه در ایران چنین مراکزی وجود ندارند.
اگر سهم ایران را در بازار تجارت سنگ های قیمتی آنالیز کنیم، ایران نقش بسیار کوچکی در این بازار را به خود اختصاص داده ولی با تلاشهای فراوان و ایجاد پشتوانهی علمی و تحقیقاتی این امر میتواند به زودی رشد خود را به صورت صعودی آغاز کند.
همانطور که در بالا به آن اشاره شد ایران سهم بسیار کوچکی در این بازار را به خود اختصاص داده است ولی براساس استخراجهایی که صورت گرفته میتواند سهم بسیار بزگی از این بازار را از آن خود کند. متاسفانه به دلیل عدم پیشرفت صنعت تراش و برش سنگ های قیمتی، این روند بسیار کند پیش میرود. میزان ارزش صادرات طلا، جواهرات، سنگ های قیمتی در سال ۲۰۰۴ (در مقایسه با سال ۲۰۰۳) تقریبا ۸۶/۱ درصد افزایش یافته است.
صادرات ایران
از عمده صادرات ایران در زمینهی صنایع دستی و سنگ های قیمتی میتوان به فرش و سنگ فیروزه اشاره کرد. در دههی اخیر ایران نیز تلاش خود را در این زمینه انجام داده و از طرف سازمان صنایع دستی، کارگاههای آموزشی را در مکانهای مختلفی چون آذربایجان شرقی، اردبیل، مرکزی، تهران، آذربایجان غربی، خراسان، فارس و غیره به منظور ترویج و بهبود صنعت گوهرتراشی سنگ های قیمتی ایجاد کرده است که این به تنهایی کافی نیست و باید این کارگاهها مجهز به وسایل و ابزارهای پیشرفته در این حوزه شوند تا کار را برای علاقمندان و خلاقان این عرصه مفید و آسان قرار دهد.
یکی از سهمهای مهم در تجارت جهانی سنگها و کانیهای قیمتی هستند. صادرات سنگها میتواند یکی از صادرات سودمند برای ایران باشد، ولی با وجود اینکه ایران دارای کلکسیون ارزشمند از سنگ هاى قیمتی است با این حال سهم آن در مقایسه با تجارت جهانى بسیار ناچیز است.
ارزش سنگ های قیمتی و کانیهای معدنی در منابع مالی هر سرزمینی تاثیر به سزایی دارد که در هر زمانی و در هر جایی قابلیت فروش و تبدیل آنها به نرخ رایج موجود است.
یکی از عوامل مهمی که در تولید سنگ های قیمتی در هر سرزمینی وجود دارد، تاریخچهی پیدایش ساختار زمینی کشورهای مختلف مربوط میشود.
رتبهی ایران در معادن غنی
کشورهای بسیاری از جمله کشور ایران از نظر معادن غنی دارای سنگ های گرانبها در رتبه بسیار بالایی قرار دارند و از جمله کشورهای ثروتمند در این زمینه محسوب میشوند. اما نکته قابل اهمیت به موضوع بهره برداری از سنگ های قیمتی و توانایی صادرات آن به مناطق مختلف بر میگردد که متاسفانه کشور ایران از این نظر در رتبه پایینی قرار دارد.
به دلیل تکنولوژی های به روز در استخراج معادن وخالص سازی سنگ های گرانبها، سنگ های فروشی دارای استانداردهای بالایی از نظر عناصر ترکیبی، زیبایی و کمترین میزان ناخالصی هستند. توجه به این موضوع میتواند در فروش موثر و صادرات بالای کانی های معدنی تاثیرگذار باشد. بر اساس ثروت نهفته در این صنعت، ایران میتواند سهم خود را در بازار جهانی به رتبهی بالایی برساند.
و در آخر باید گفت که متاسفانه به دلیل ناشناخته بودن این صنعت در ایران سبب شده است که منابع با ارزش عقیق و فیروزه به صورت خام و به طور قاچاق به کشورهای خارجی برده شوند.
این امر سبب سوء استفادههای فراوانی در این زمینه از کشور عزیزمان شده است و بازار ایران را در این حوزه راکد نگه داشته باشد. تنها راهی که میتوان این بازار را از حالت راکد نجات داد، ترغیب افراد متخصص و علاقمند بومی است که توسط امکانات صنعتی میتوان چنین سنگ های خامی را به گوهر و جواهر تبدیل کرد و از فروش آنها ارز جهانی را وارد کشور خود کنیم.