ارزیابی سنگ های معدنی و قیمتی
شناخت سنگ های قیمتی نیز همانند بسیاری از کارهای تخصصی نیاز به مهارت و تخصص در این زمینه است. یکی از رشته های دانشگاهی که میتوان تحصیلات در این زمینه را انجام داد رشتهی جواهر شناسی یکی از شاخههای باستان شناسی است. بر همین اساس در این مقاله میخواهیم ارزیابی سنگ های معدنی و قیمتی را بررسی کنیم.
متاسفانه سنگ های قیمتی که در طبیعت موجود هستند دارای نمونهی مشابه کم ارزش نیز هستند. و این مورد باعث شده است راهی برای شیادان و سودجویان در این حوزه باز شود. و کار را برای خریداران مشکل کند.
درواقع سنگ های قیمتی از سنگ های معدنی بدست میآیند که بسیار جذاب و ظاهری شگفت انگیز دارند. اینگونه سنگها بعد برش و پرداخت برای استفاده در جواهرات آماده میشوند. ارزش این سنگ ها مربوط به رنگ، درخشش یا کمیاب بودنشان است.
این سنگ ها در طول تاریخ مورد علاقهی افراد و اشخاص عالی مرتبه بوده و جایگاه بخصوصی مخصوصا در شرق آسیا ازآن خود کرده است. این جواهرات معمولا در مراسمات تشریفاتی و مذهبی استفاده میشد و معمولا از این جواهرات بعنوان انگشتر، گردنبند، دستبند، طوقه، تاج پادشاهان و پوشاکشان و درباریان و کشیشان استفاده میشده است. معمولاً گوهرها و جواهرات به چند دسته تقسیم میشوند، و منظور ازجواهرات گونه های تزئینی گوهرها استکه به دو بخش عمده «سنگ های گرانبهای معدنی و بخش گوهرها» طبقه بندی میشوند.
یک بخش از گوهرها ریشهی معدنی ندارند و به صورت ارگانیک توسط گیاهان یا آب دریا ساخته میشوند که در طبقه بندی گوهرها قرار میگیرند ولی جزو سنگ های قیمتی به حساب نمیآیند.
گوهرها از نظر ارزش و بها به چند قسمت تقسیم بندی میشوند. دستهی عمده ی آن بخش سنگ ها و جواهرات قیمتی میباشد که به چهار گونهی الماس، زمرد، یاقوت قرمز و یاقوت کبود وجود دارند. و گروه دیگر گوهر ها در بخش نیمه گرانبها قرار میگیرند که تاکنون نزدیک به چهار هزار سنگ زینتی در این گروه شناسایی شده اند که حدود ۱۵ تا ۲۰ مورد آن در بین افراد محبوب است. از این نوع میتوان به مروارید، فیروزه، انواع توپال، انواع گارنر، و انواع کوارتز که دارای رنگ های مختلفی هستند اشاره کرد.
چند نوع سنگ نیمه گرانبها وجود دارند که از نظر رده بندی قیمت، بهای بیشتری دارند، مانند الکساندرید، آکوامارین، تانزانایت جواهرات و یا گوهرهای ارگانیک ریشه معدنی ندارند، مانند کهربا که با ریشه نباتی دارند و در طبیعت یافت می شود، و در اروپای شمالی، مانند روسیه و لهستان به دلیل وجود جنگلهایی که در دوران دور زمین شناسی آنها شکل گرفته است.
انواع مرجانها نیز در این گروه که در دریای خاصی یافت میشود، و پرورش مییابد، مثل دریای اطراف ایتالیا، و یا جنوب شرق آسیا، که به عنوان جواهرات زینتی تولید و استفاده میشود مروارید هم در این گروه جای دارد، که بهترین نوع مروارید در دنیا مروارید خلیج فارس بوده است.
به طور کلی گوهرهای طبیعی کانیهایی هستند که در گذشته به عنوان زیور آلات از آنها استفاده میشده و در حال حاضر نیز در این زمینه استفادههای فراوانی دارد. بیشتر این گوهرها توسط مواد شیمیایی ثابت شده و به ساختار درونی منظمی میرسند. تعداد کمی از گوهرها همانند کهربا و مروارید توسط گیاهان و حیوانات تولید میشود و آلی نامیده میشوند.
جاذبه رمزآلود جواهرات، رنگهای بدیعشان و بازی نور درون آنها، به تنهایی جواهرات را برای بسیاری از مردم قیمتی ساخته است و در عین حال کمیابی، سختی و با دوام بودن آنها، ارزش گوهرها را دوبرابر کرده است.
گوهر ها پس از تراش و صیقل در رکابی های فلزی همانند طلا و نقره پیاده میشوند و زیبایی خود را دوچندان میکنند.
سنگ ها به صورت خام از معدن استخراج میشوند و سپس بر اساس طراحی که برا آن در نظر گرفته شده آن را توسط دستگاههای مخصوص این حوزه تراش میدهند. لازم به ذکر است که تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و صادرات آن یکی از ارقام بالای صادرات غیرنفتی را شامل میشود پس از تراش این سنگ ها را در زیورآلات، ظروف زینتی و اشیاء تزئینی متفاوت استفاده میکنند که یکی از رشتههای صنایع دستی میباشد.
شناخت سنگ های قیمتی در حوزهی جواهر شناسی کاری بسیار دشوار است که نیازمند تجربه و تحصیلا در این زمینه میباشد. متاسفانه برخی از جواهرفروشان از ناآگاهی خریداران سوء استفاده کرده و سنگ های نیمه قیمتی یا بیارزش را جایگزین سنگ های قیمتی میکنند.